Het is alweer een tijdje geleden sinds ik mijn laatste artikel schreef voor deze website. In de tussentijd ben ik druk geweest met mijn andere carriere: de juristerij. Maar de psychologie laat mij niet los, en in de tussentijd heb ik het een en ander aan inzichten opgedaan over de psychologie van mensen die ik graag zou delen. Een van die inzichten wil ik in dit artikel delen. Het gaat over het loslaten van het verleden en het ondernemen van aktie.

Verleden

In de geestelijke gezondheidszorg gaat het men mijns inziens teveel over het verleden. Men bevraagt de cliënt in de eerste sessies over zijn of haar verleden, tracht daar oorzaken en aanleidingen voor de ontstane problematiek uit te halen, en als eenmaal genoeg in die vlek is gewreven, plakt men op het resultaat een diagnose die de cliënt voor eens en voor altijd aan dat verleden vastkluistert: “U bent een [vul maar in: AD(H)D’er, PTSS’er, OCD’er’autist, et cetera]”. Vanuit dat etiket wordt vervolgens een behandeling gestart die over het algemeen weinig resultaat boekt. Het enige dat nog wel eens wil helpen, is een pilletje. Maar ook dat pilletje kluistert de cliënt aan zijn problematiek vast.

Voodoo

Ik vergelijk het altijd met voodoo. Het uitspreken van een diagnose werkt als een vloek. En van vloeken is inmiddels bekend dat ze werken, namelijk op basis van het principe van de selffulfilling prophecy. Zeg tegen iemand dat ie vandaag moet uitkijken dat ie niet valt, en je kunt er gif op innemen dat hij zal vallen. Zo iemand gaat namelijk op z’n lopen letten, raakt z’n ritme kwijt en struikelt pardoes over z’n eigen voeten.

En zo gaat dat ook met vloeken. Zeg tegen iemand dat ie vreselijk dom is, en hij zakt voor z’n examen. Zeg tegen iemand dat hij ADHD heeft, en hij begint meteen met z’n benen te wiebelen. En zeg tegen iemand dat hij erg gevoelig is, en hij begint ineens naar de maan te staren. Ik zeg het misschien wat cru, en overdrijf een beetje, maar er zit een kern van waarheid in. Geloof in eigen kunnen en ook in eigen falen, is alles. Geloof in eigen diagnoses ook. Wil je hier meer over weten, lees dan vooral het boek ‘The Expectation Effect’ van David Robson.

Blijf weg van etiketten

Ik meen dat mensen daarom zo ver mogelijk weg dienen te blijven bij het etiketteren van anderen op basis van het verleden. Je kluistert mensen er onherroepelijk mee vast aan dat verleden. In plaats daarvan is het zaak om naar de toekomst te kijken. En om te beseffen dat de mens vrij is. En waar een mens altijd voor moet uitkijken, is dat hij datgene wordt wat anderen vinden dat hij is. Laat je geen etiket aansmeren. Laat je niet vastkluisteren aan je verleden. Besef dat je vrij bent.

Ik wil dit de komende tijd uitwerken in volgende artikelen op deze website.

Willem Brakenhoff