Eigenlijk heet het ‘oplossingsgerichte therapie’. Maar het woord ’therapie’ bevalt ons niet. Dat komt door de associaties die mensen, en ikzelf dus ook, erbij hebben. Het woord doet teveel denken aan een arts-patiëntsetting. Of, anders gezegd, aan de eenzijdigheid en het eenrichtingskarakter daarvan. Met enerzijds een actieve en deskundige arts, en aan de andere zijde een passieve en ondeskundige patiënt. Oplossingsgerichte therapie wil dat beeld doorbreken. Vandaar dat ik liever spreek over ‘oplossingsgerichte psychologie’. En in plaats van therapeut spreek ik liever van ‘counsellor’.
Mens tot mens
De insteek is bij oplossingsgerichte psychologie (zie hier op Wiki) dan ook anders dan die in de doorsnee therapeutische setting. Om te beginnen is er het feit dat er niet vanuit de deskundigheid van de counsellor (therapeut / arts) tot de cliënt (patiënt) wordt gesproken. Er wordt daarentegen van mens tot mens gesproken. Waarbij de counsellor samen met de cliënt een oplossingsgericht psychologisch traject ingaat. Een traject waarbij uitgegaan wordt van het feit dat de cliënt deskundige is met betrekking tot zijn eigen leven en psyche.
Wat je aandacht geeft, groeit
Verder wordt er bij oplossingsgerichte psychologie in wezen geen aandacht besteed aan het verkennen van problemen. Dat is iets waar menig cliënt van op kijkt. Men heeft toch vrij snel de neiging om in termen van problemen te denken, in geschiedenis, vervelende situatie en/of datgene wat ooit misging en wellicht nog steeds misgaat.
De oplossingsgerichte psychologie gaat uit van het principe dat wat je aandacht geeft, groeit. Iets wat men in de neurologie ook steeds vaker erkent (“Neurons that fire together, wire together”). Bij het bespreken van problemen komen we ook teveel in het verleden terecht, en daarmee in het verhaal dat we onszelf over dat verleden vertellen en hebben gevormd. De oplossingsgerichte psychologie gaat ervan uit dat een diepgaande bespreking en verkenning van geschiedenis en problematiek, die problematiek niet vermindert.
Blik naar de oplossing
De oplossingsgerichte psychologie richt de blik naar de oplossing. En zij meent dat dat het beste werkt door zich ook daadwerkelijk te richten op die oplossing. Dat betekent dat er vrijwel direct wordt overgegaan tot het verkennen van oplossingen. En wel door gerichte vragen te stellen over de situatie waarin men wil verkeren (bijvoorbeeld aan de hand van de ‘wondervraag‘). Niet de situatie waaruit men weg wil, maar waar men naartoe wil.
Daarbij wordt ook gevraagd wat tot nu toe wel goed ging in het leven van de cliënt. Waren er situaties waarin het wel goed ging? Uitzonderingen waarin het probleem zich niet voordeed? Het is slechts daar waar de oplossingsgerichte psychologie nog wel wil terugkijken in het verhaal van de cliënt. Om te kijken of er in dat verleden aanwijzingen voor oplossingen in de toekomst liggen.
Durf
De oplossingsgerichte psychologie zal menigeen dan ook verbazen. De mindset van veel mensen die psychologische problemen ervaren, is gericht op die problemen. En naarmate deze langer hebben geduurd, zal zich een zekere identificatie met die problemen hebben voorgedaan. Veel mensen prefereren ook een status quo boven een oplossing. De status quo is immers veilig. Hoezeer deze ook een probleem-status quo is. Het is bekend, en bekend voelt veilig. Oplossen betekent los raken van de status quo. Het is een beweging naar elders. Naar een onbekende toekomst. Dat vereist durf.
Proberen
De oplossingsgerichte aanpak is een van de methoden die ik toepas in mijn werk als counsellor. Ze werkt goed bij stress, obsessief-compulsief gedrag, angsten en fobieën, en heel veel andere problematische situaties waar men uit weg wil.
Het komt echter ook veel voor dat mensen er simpelweg waarde aan hechten om zaken in hun levensverhaal te verhelderen. Soms willen mensen naar een ‘zin van het leven’ zoeken, of naar een ‘zin van hun verleden’. Of mensen willen zaken op een rijtje zetten, dingen verwerken of gewoon eens een goed gesprek hebben met een professional. In die gevallen is een oplossingsgerichte aanpak minder voor de hand liggend. Dan maken we gebruik van andere methoden.
Wilt u de oplossingsgerichte methode ervaren?
Neem dan eens geheel vrijblijvend contact met mij op. Ik vertel u over de telefoon of via de e-mail graag meer hierover!
Willem J. Brakenhoff